Een uiterst sympathieke persoonlijkheid, dat is Jos D’Haese. De 28-jarige PVDA’er tovert een smile op m’n gezicht wanneer hij me bevestigt dat hij openstaat voor een interview. Er valt namelijk erg veel te vertellen over hem, D’Haese is geen onbeschreven blad in de politiek, ondanks zijn prille leeftijd. De prijs van ‘populairste volksvertegenwoordiger binnen het Vlaams parlement’ zal hij zeker nooit krijgen. D’Haese jaagt namelijk erg veel politieke concullega’s het harnas in, al doet hem dat klaarblijkelijk niet veel. Een gesprek over de visie van een links parlementslid, in kritische tijden!
Politiek Vlaanderen kent hem maar al te goed. Jos D’Haese, lid van de PVDA, zetelend in het Vlaams parlement. Daar laat hij zich dan ook meermaals horen, de Borgerhoutenaar legt dikwijls het vuur aan de schenen van de ministers binnen de Vlaamse regering. Zo was D’Haese diegene die de discussie over Ben Weyts z’n wagens opende, en nog veel meer… Hedendaags komt D’Haese vooral op voor de mensen die zowel sociaal als economisch lijden onder de zware lockdown. Hij streeft naar gelijkheid. De linkse politicus pleit in het parlement voor meer perspectief, zodat ook de burgers iets hebben om zich in deze tijden aan vast te klampen. Benieuwd hoe het met D’Haeses eigen mentale gezondheid gesteld is tijdens deze globale crisis!
CORONACRISIS
Meneer D’Haese, hoe hebt u de afgelopen coronacrisis beleefd?
Jos D’Haese: “Het was een zeer speciale periode. Langs de ene kant maak je het zelf mee, langs de andere kant zie je vanop de eerste rij hoe die crisis wordt aangepakt. Dat was ronduit bizar. Want die crisis is totaal verkeerd gecoördineerd in ons land.”
Waar is het volgens u precies fout gelopen binnen de aanpak van de pandemie?
Jos D’Haese: “Het virus is onderschat door ons beleid. Tal van landen, vooral Aziatische, hebben op tijd de stop op de fles gedraaid, om te voorkomen dat Covid-19 een kans zou krijgen daar. Bij ons is het uit de fles gegaan en je krijgt het er simpelweg niet meer in. Er is niet genoeg ambitie geweest om dat virus meteen uit onze samenleving te bannen. Dat heeft er mede voor gezorgd dat er een tweede golf ontstond. Tot op de dag van vandaag overlijden er erg veel mensen ten gevolge van het slechte beleid in ons land. Er wordt gedanst met het vuur…”
Tot op de dag van vandaag overlijden er erg veel mensen ten gevolge van het slechte beleid in ons land.
Jos D’Haese
Hoe heeft de PVDA haar steentje bijgedragen om binnen de coronacrisis toch nog te redden wat er te redden viel?
Jos D’Haese: “Wel, mensen denken vaak dat je vanuit de oppositie niks kan veranderen. Maar de afgelopen maanden is meer dan ooit gebleken dat wij dat wel kunnen. Wij hebben als eerste in België het debat geopend omtrent de contact tracing. Niemand had daar van gehoord, onze ministers vonden zoiets overbodig. We hadden ook een coronacommissaris nodig om al die verschillende bevoegdheden op verscheidene niveaus wat te delegeren. Ook daar was de PVDA als eerste om zoiets voor te stellen. Die dingen zijn begin maart weggelachen. Uiteindelijk hebben ze aan de start van de tweede golf toch geluisterd en zo een commissaris aangesteld, tevens zijn ze meer aan contact tracing beginnen doen. Dat zijn achteraf 2 cruciale dingen gebleken.”
In 2019 liet u ook meerdere keren blijken dat u vond dat het er in het Vlaams parlement ondemocratisch aan toe ging. Is daar intussen verandering ingekomen?
Jos D’Haese: “Neen, het is eerder toegenomen. Gelukkig heeft men in het Vlaams parlement niet het voorbeeld van de Kamer gevolgd of wij zaten ook met een incapabele volmachtsregering. Maar, rond december zijn er bijvoorbeeld wat decreten met spoed behandeld in het parlement, die zogezegd over corona gingen, waardoor ze echt wel dringend waren. Dat had uiteindelijk niks met de hele coronacrisis te maken, dat is puur profijt halen uit deze situatie… Die opmerkelijke tendens is best problematisch. Nogmaals: tijdens het beheren van de coronacrisis heeft men geen inbreng van de oppositie kunnen hebben. Ook dat maakt duidelijk dat het Vlaams parlement nog veel te leren heeft over democratie.”
Velen kennen de legendarische quote van Jan Jambon: “Da gade gij ni bepalen!”, hij sprak deze uit na wat commentaar in het parlement. Deze was vooral naar u en naar mevrouw Meyrem Almaci (Groen) bedoelt. Voelt u zich dan als lid van de oppositie nog wat meer in het belachelijke getrokken?
Jos D’Haese: “De quote was inderdaad naar ons bedoeld, en in het algemeen naar de gehele oppositie denk ik. Het duidt enkel nog meer dat de democratie in het Vlaams parlement te vaak vergeten wordt. Als minister-president lijkt het me niet erg slim zoiets te zeggen. Normaal bepaalt het parlement wat de regering doet, maar meneer Jambon heeft de rollen daar even omgedraaid, zomaar… Het was dan wel komisch, maar het was tevens iets wat eigenlijk niet door de beugel kon. Sommigen hebben het zeer lastig respect te tonen tegenover andere partijen.”
POLITIEK PARCOURS
Uw moeder is politica Mie Branders. Had u ooit de stap naar de politiek gezet als zij er niet actief in was? Of is dat te hypothetisch?
Jos D’Haese: “Dat is een lastige vraag. Ik heb van kindsbeen af heel wat normen en waarden meegekregen van thuis. Maar ik ben nooit gepusht geweest om die stap naar de politiek te zetten. Mijn moeder heeft het me eerder afgeraden. Ik heb veel nagedacht over de maatschappij alvorens te beslissen. Dus ik denk dat als mijn moeder niet in het milieu zat, ik de stap toch gezet zou hebben. Ik blijf sowieso niet bij de pakken zitten als ik onrecht zie!”
Mag ik stellen dat uw politieke carrière gestart is bij de studentenvereniging Comac, waar u ettelijke jaren voorzitter was?
Jos D’Haese: “Het gebeurde net iets vroeger, bij de JNM. Dat is een scouts die vooral inzoomt op de natuur. Ik heb daar leren nadenken over de wereld. Dan ben ik actief geweest binnen Comac, we hebben met die groep zeer veel actie gevoerd. Op dat zelfde moment sloot ik me ook aan bij de PVDA. Dus omstreeks die periode is de bal voor mij wel aan het rollen gegaan…”
En in 2014 was u reeds lijsttrekker voor uw partij. U was nota bene de jongste lijsttrekker ooit in België. Hoeveel pijn deed het dan dat die kiesdrempel toen niet bereikt kon worden?
Jos D’Haese: “Dat was écht niet leuk. Destijds hebben we zeer veel campagne gevoerd om onze voorzitter, Peter Mertens, in de Kamer te krijgen. Dat doel hebben we als klap op de vuurpijl gemist met 0.5%. We hebben maandenlang enorm hard gewerkt om dat te realiseren en dat we er toen zo kortbij waren was enorm zuur. Toch hebben we daaruit geleerd. Het heeft me ook geholpen om meer dingen te relativeren. De knop is vrij snel omgedraaid en we hebben ons werk hervat om in 2019 onze slag thuis te halen, met succes.”
Hoe verklaart u de exponentiële stijging van het aantal stemmen bij de laatste verkiezingen, in 2019? Wat hebben jullie als partij precies anders aangepakt?
Jos D’Haese: “Voor ons was dat een enorme overwinning. Het was de weerslag van de stijging van onze partij. Plots haal je 35 zetels meer, dat is toch wel een knap resultaat. We hebben tussen de verkiezingsjaren vooral gewerkt aan de uitbreiding van de PVDA. Waar we in 2014 nog maar 2 grote PVDA-afdelingen hadden, enkel in de provincie Antwerpen, hebben we nu meerdere grote kantoren verspreid over heel Vlaanderen. Dat is factor 1 geweest. Het 2e verschil is dat we heel veel verschillende mensen hebben kunnen overtuigen om ons te helpen bij bijvoorbeeld reclame maken. Wij hebben ons laten inspireren door de kiescampagne van Bernie Sanders in de VS. Die heeft op een revolutionaire manier campagne gevoerd bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2015. Het contact met de kiezer stond centraal dus is er echt persoon per persoon gewerkt om hen te overtuigen van onze partij, ook dat heeft z’n vruchten afgeworpen. Men heeft 10 jaar lang beweert dat Vlaanderen rechts is, dat blijkt gewoon niet te kloppen hé!”
Men heeft 10 jaar lang beweert dat Vlaanderen rechts is, dat blijkt gewoon niet te kloppen hé!
Jos D’Haese
OPMARS VAN UITERSTE PARTIJEN
Is er nog plaats voor centrumpartijen volgens u? Zal het binnen enkele jaren niet extreemlinks, in de vorm van PVDA, versus extreemrechts, in de vorm van Vlaams Belang, zijn?
Jos D’Haese: “Eerst en vooral wil ik zeggen: wij zijn niet extreemlinks en hebben daar ook een zeer goede reden voor.”
Wat is precies uw probleem met de term ‘extreemlinks’?
Jos D’Haese: “Het is gevaarlijk zo een term te gebruiken. De term extreemrechts heeft een duidelijke oorsprong. Die is er gekomen omdat partijen als Vlaams-Belang (België), Front national (Frankrijk) en AfD (Duitsland) zich buiten de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zetten. We noemen het Vlaams-Belang extreemrechts omdat hun voorganger, het Vlaams Blok, veroordeeld geweest is voor racisme. Die partij zet zich buiten het democratische spectrum. Het is niet omdat wij als de Partij van de Arbeid het verste van die partij afstaan, wij ook extreem zouden zijn. Die vlieger gaat niet op. Links, zeer links en uiterst links mag u ons noemen, maar niet extreemlinks.”
Er is een ondergrond aan sociale problematiek, en dat is vruchtbare grond waar het Vlaams-Belang racisme op kan zaaien.
Jos D’Haese
Oké, dat is duidelijk. Gaat u nu eens verder op de vraag: is er nog plaats voor centrumpartijen volgens u? Of wordt het PVDA tegen Vlaams-Belang?
Jos D’Haese: “Om verder te gaan op uw vraag: het is bijzonder angstaanjagend dat het Vlaams-Belang zo een aantal aan stemmen wint. Hun percenten blijven ook stijgen… Men is erin geslaagd, bij VB, de mensen te doen geloven dat ze een massa aan kiezers hebben gewonnen. Maar dat is niet zo! Het is de N-VA die een ongelooflijk verlies geleden heeft. Zij hebben het grootste verkiezingsverlies in decennia gekend hé. Een groot deel van hun stemmen zijn naar het Vlaams-Belang gegaan. Hieruit kunnen we concluderen dat rechts niet veel aan kiezers heeft gewonnen, ze zijn gewoon van N-VA naar Vlaams Belang gegaan. Onze kwestie is nu: hoe krijgen we die kiezers van rechts weer naar links? Wel, ik denk dat het enorm belangrijk is nu goed te luisteren naar de kiezers van VB. Wat niet betekent dat we Tom Van Grieken moeten beginnen nababbelen! We moeten met de kiezers van VB gaan babbelen, rechtstreeks. Bij veel van die mensen zullen we zien dat die daarop stemmen omdat ze sociale problemen hebben. Er is een ondergrond aan sociale problematiek, en dat is vruchtbare grond waar het Vlaams-Belang racisme op kan zaaien. Die zogeheten centrumpartijen hebben elkaar jarenlang afgewisseld aan de politieke top, en verliezen nu hun kiezers omdat ze nooit hebben kunnen waarmaken wat ze hun kiezers beloofden. Ze hebben het enkel erger gemaakt.”
Gaat het Cordon sanitaire nog lang stand houden volgens u, meneer D’Haese?
Jos D’Haese: “Goh, iedere regering negeert ongeveer de helft van de kiezers hé. De vraag is eerder of we het ons kunnen permitteren om een extreemrechtse partij aan de macht te brengen? Ik denk van niet. Het beleid van Donald Trump in Amerika is daar het perfecte voorbeeld van.”
TIJD VOOR AFSCHEID
We zijn aan het einde gekomen, meneer D’Haese. Naar aanleiding van uw kritiek op het teveel aan wagens binnen de Vlaamse regering zou ik u graag nog deze slotvraag stellen: met welke wagen rijdt u?
Jos D’Haese: “Ik rijd met een deelauto van bij mij in de buurt. Meestal een Skoda Fabia, maar naar het parlement gaan doe ik uiteraard met de trein!”
Super, meneer D’Haese. Ik wil u graag bedanken voor dit boeiende gesprek.
Een zeer fijne man is Jos D’Haese meer dan zeker. Hij kaartte duidelijke problemen aan, en wist daar ook meteen een oplossing bij te zeggen. Met hem heb ik een zeer open, doch serieus gesprek kunnen voeren. En hoewel we nog niet van dat venijnige coronavirus verlost zijn, ben ik er zeker van dat meneer D’Haese, net als velen, meteen weer zal profiteren van het schoon leven, vanaf het terug mag! Z’n verhaal binnen de politiek lijkt overigens nog lang niet uit…
Mauro Pauwels, 09/03/2021
Geen familie van mij… maar toch een zeer sympathiek interview!
Goed bezig, Mauro!